Değerli Franchise dostları, bir franchise zincirine yatırım yaparak kendi işinin patronu olma
adayları, ‘franchisee’ler ve kendi marka zincirine güçlü halkalar eklemek isteyen ‘franchisor’ların en çok önemsedikleri konuların başında bu ‘seçim’i nasıl yapacakları konusu gelmektedir. Öyle ki, her yıl düzenlenen franchise fuar seminerlerimizde bu konu sürekli işlenmektedir.
Peki, bu seçim neden bu kadar önemli, yanlış yapılan seçimin sonuçları nedir ve hangi kriterler doğru seçime olanak sağlar, işte bu yazımızda özetle bu konulara değineceğiz. Aslına bakarsanız taraflardan birinin bu seçimi tüm kriterleri göz önünde bulundurarak yapması potansiyel problemi büyük ölçüde ortadan kaldırsa da, her iki tarafın da konuya aynı derecede önem vermesi kısa sürede ortaya çıkabilecek birçok problemi yolun en başında ortadan kaldırılması anlamını taşımaktadır.
Gelin önce franchisee gözü ile konuya bakalım. Bir girişimci adayı olarak genellikle ilk tercihiniz
alışveriş yaptığınız, satış noktalarının iyi iş yaptığına şahit olduğunuz, ürünlerini beğendiğiniz bir zincirin franchisee’si olmak yönündedir ki bu da gayet doğal ve haklı bir sebeptir. Hemen bir franchise almanın maliyetini araştırıp, güzel bir lokasyon da bulduğunuzda, cebinizdeki para da bu yatırıma yeterli ise kısa bir sürede kendinizi işin içinde bulabilirsiniz. Keza franchise marka sahibi de sadece yeriniz güzel mi, yatırımı yapabilecek sermayeye sahip misiniz gibi en temel birkaç kriter üzerinden hareket ediyorsa bu süreç çok hızlı işler ve işe hızlıca girmiş olursunuz.
Ancak bir franchisee adayının ilk imzayı atmadan cevabını alması gereken 50’ye yakın soru olduğunu biliyorsanız ve süreci bu sorulara cevap alarak sürdürüyorsanız çok ama çok daha doğru bir adım atmış olursunuz. Bu soruların birkaçına bakalım;
➤ Franchise zinciri kaç yıldır franchise sistemi ile çalışıyor?
➤ Bu süre içinde kaç franchise noktası kapanmış ve neden?➤ Halen aktif franchisee’lerin ana firmadan memnuniyet durumu nedir?
➤ Firmanın ortakları kimler, eğitimleri, öz geçmişleri, geçmiş başarı veya başarısızlık hikayeleri
➤ Yönetim ne şekilde planlanmış ve sorumlu kişiler bu konuda yeterli tecrübeye sahip mi?
➤ Sözleşmeyi avukatınıza incelettiniz mi?
➤ Firma dürüstlük ve açıklık ilkelerine göre mi bir sözleşme hazırlamış, ön sözleşme süreci uygulanıyor mu?
➤ Yatırım için gerekli miktar sizin için tüm birikiminizi mi ifade ediyor yoksa gerektiğinde ikinci bir deneme yapacak kadar birikiminiz var mı?
➤ Firmanın reklam stratejisi, müşterilerinin genel algısı, arge biriminin olup olmaması
➤ Son teknolojiye uyumlu olup olmaması, stok, satış takip sistemlerinin verimliliği
➤ Eğitim politikaları, franchisee, personel, ön eğitim, iş süresince eğitim
➤ Denetleme sistemi
➤ Sistemden çıkış stratejisi
Bu liste uzayıp gidiyor ve en az 50 sorunun cevabını bilerek adım attığınızda sürprizlerle karşılaşma ihtimalini de azaltmış oluyorsunuz. Elbette bu soruların yanında kendinize samimi bir şekilde şunu da sormanız gerekiyor: ‘Ben bu işi gerçekten çok severek yapmaya hazır mıyım?’ Bu soruları soran, cevaplarını arayan ve ona göre yatırım kararı alan bir franchisee adayı, bir franchise marka sahibi açısından da altın kıymetindedir. Çünkü aslında yapılan bir alış veriş değil bir nevi bir ortaklıktır. Taraflar birbirlerini ne kadar iyi tanır, olumlu özellikleri kadar geliştirilmeye açık taraflarını da dürüstçe ortaya koyarlarsa bu birliktelik o kadar uzun süreli ve sağlıklı olmaktadır. Franchisor’lar da franchisee adaylarını değerlendirirken birçok kriteri göz önünde bulundurmalıdırlar. Büyük zincirler, adeta işe alım sürecine benzer adayların karakter analizlerini dahi testlerle yapmakta, mümkün olduğunca riski azaltmaya çalışmaktadır. Peki, franchisor’lar açısından hangi kriterler önemlidir.
➤ Markanızı ne kadar tanıyor, aynı yatırım miktarı ile bambaşka bir işi de yapmaya meyilli biri mi?
➤ Eğitimi, geçmiş iş başarı ve başarısızlıkları, ticari tecrübesi
➤ Eğitim ve beceri bakımından işi yönetmeye yetkin mi, eğitim tamamlandığında başarılı olur mu?
➤ Franchise isteminin ilkelerine, sistemin kurallarına aşina mı?
➤ Yatırım için tüm birikimini mi kullanacak yoksa birikiminin bir bölümünü mü bu işe ayıracak?
➤ Finansal güvenirliliği var mı?
➤ Sistemin diğer franchisee’leri ile uyumlu olabilir mi?
➤ İnsan ilişkileri, iş prensipleri nasıl?
Franchise iş ortaklıkları, doğru kriterler dürüstçe ele alınarak değerlendirilip gerçekleştirildiğinde ortaya çok uzun yıllar sürecek ve her iki tarafı da büyütüp geliştiren, başarılı işler olmaktadır. Bir anlık heves, moda olduğu için atılan adımlar, ihtiyaç olduğu için verilen franchisee’ler ne yazık ki kısa sürmekte ve her iki tarafa orta vadede çok büyük zararlar vermektedir. Bu yıl Tüyap’ta 19 - 22 Ekim tarihleri arasında gerçekleşecek Franchise İstanbul Expo’ya yaklaşırken tüm franchise dostalarına, doğru kriterlere dayalı atılmış uzun soluklu iş birliktelikleri diliyorum.
Doğru Franchise, Doğru Franchisee
